I. Nie inwestuj środków, których utrata spowodowałaby drastyczne obniżenie Twojego standardu życia. Najlepiej odłóż zaskórniaki na 3 miesiące przyzwoitego życia w wypadku utraty stałego źródła dochodu, a na inwestycje przeznaczaj nadwyżki.
II. Nie korzystaj z dźwigni finansowej ani żadnej innej formy lewaru, jak kredyt z banku czy pożyczka od rodziny.
III. Lepszą inwestycją od Bitcoina czy Ethereum jest fundamentalna wiedza na temat każdej z tych kryptowalut. Przed zainwestowaniem poświęć minimum 3 tygodnie na edukację, czytaj whitepapery, oglądaj prezentacje na YouTube. Rób wszystko, co może zwiększyć poziom Twojej wiedzy. Pamiętaj jednak, by wiedza ta pochodziła z legitnego i merytorycznego źródła, a nie od sprzedawców marzeń z podrobionymi rolexami i wypożyczonymi na 15 minut helikopterami. To wiedza zbuduje Twoją pewność siebie i pozwoli Ci przetrzymać rynkowe korekty, bez sprzedawania ze stratą podczas paniki. Zapoznaj się z takimi pojęciami jak weak hands i strong hands. Bez rynkowej edukacji zawsze będziesz zaliczał/a się do pierwszej z tych grup.
IV. Zakupy na giełdzie zacznij od małych kwot. Dowiedz się dokładnie, czym są i jak działają poszczególne typy zleceń kupna/sprzedaży. Jeżeli przy dużej kwocie i niskiej płynności na danej parze walutowej klikniesz “market sell” zamiast “limit sell”, to może Ci się zrobić przykro, podczas gdy ktoś inny się ucieszy.
V. Nie trzymaj kryptowalut na giełdach, bo to prezent dla hakerów. Używaj portfeli sprzętowych (jak Ledger Nano), albo sam/a stwórz sobie Offline Storage przy wykorzystaniu darmowych portfeli (jak Electrum). Zawsze stosuj uwierzytelnianie dwuskładnikowe dla zwiększenia bezpieczeństwa Twoich środków.
VI. Nie dotykaj kontraktów swapowych (przykładowe giełdy: Bybit, Phemex, Bitmex), dopóki nie zrozumiesz należycie różnic pomiędzy rynkiem kasowym spot (przykładowe giełdy: Binance i Bitbay) a rynkiem lewarowanych swapów i futuresów. Na ewentualną spekulację przy użyciu swapów i kontraktów terminowych nie przeznaczaj nigdy więcej niż 1-5% posiadanego kapitału. Nawet wtedy uznaj już na starcie, że straciłeś/aś z góry całą tę sumę.
VII. Nie zajmuj się tradingiem (ani co gorsza, daytradingiem). Inwestuj długoterminowo, kupuj najlepiej na zniżkach i trzymaj, dopóki cena nie wzrośnie. Zalecaną strategią jest Dollar Cost Averaging, którą dokładnie opiszę na blogu. HODL też nikogo jeszcze nie zawiódł, ale kiedyś sprzedać trzeba.
VIII. Oswój się ze zmiennością na rynku i nie sprawdzaj ceny co 10 minut, bo oszalejesz. Planując zakup, nie próbuj złapać absolutnego dołka cenowego, a planując sprzedaż, nie próbuj złapać absolutnego szczytu ceny. Nawet gdyby miało Ci się udać ten jeden raz na tysiąc prób, to zafiksowanie się na tym punkcie zrujnuje Cię psychicznie. To nic, że po Twojej sprzedaży cena nadal rosła. Nie odkupuj z powrotem! Jeżeli sprzedałeś/aś drożej, niż kupiłeś/aś – i będziesz robić tak samo w przeważającej liczbie swoich operacji – to znaczy, że efektywnie zarabiasz na rynku. Możesz sobie pogratulować.
IX. Dywersyfikuj! Im większa kapitalizacja rynkowa i pozycja danej kryptowaluty, tym mniejsze ryzyko niesie ze sobą inwestycja w nią. Bitcoin (BTC) da mniejsze zyski niż Ethereum (ETH), ale zmienność również będzie niższa. Dodatkowo masz pewność, że jeżeli któryś z Twoich mniejszych projektów spadnie (choćby do 0), to zysk na BTC czy ETH skompensuje tę stratę w ramach całego portfela.
X. Nie wyzbywaj się nigdy całej gotówki. Trzymaj przynajmniej 5% w PLN lub USD, żeby wykorzystać pojawiające się okazje. Uważaj na stablecoiny. Od wymiany crypto na USDT nie ma w Polsce podatku dochodowego, ale ponosisz ryzyko, że firma stojąca za coinem się wyłoży. Nie szczególnie darzę sympatią FED czy NBP, ale bardziej ufam bankom centralnym niż cwaniakom od Tethera. Więc w zakresie pozycji gotówkowej, tylko fiaty.
XI.* NIGDY NIE PRZYJMUJ ŻADNEJ PORADY OD PRZYPADKOWEGO GOŚCIA Z INTERNETU TYLKO DLATEGO, ŻE TAKA PORADA JEST CI OFEROWANA! DO YOUR OWN RESEARCH! – Patrz pkt. 3.
Przykazanie ważniejsze od wszystkich powyższych razem wziętych brzmi:
EDUKUJ SIĘ
Na krypto świat się nie kończy. Część zysków warto przenieść na tradycyjną giełdę lub rynek nieruchomości. Inwestuj w aktywa generujące dochód pasywny. spekulacyjne Wzrosty rzędu 100x nie będą trwały wiecznie.